అష్టాదశ శక్తి పీఠాలలో 8వ శక్తి పీఠమైన ఏకవీరగా పరిగణించబడే పవిత్ర స్థలం మహారాష్ట్రలోని నాదేడ్‌ సమీపంలోని మాహురులో వుంది. ఈ ప్రదేశంలో సతీదేవి కుడిచేయి పడింది. ఇక్కడ దాక్షాయణి ఏకవీర దేవిగా కొలువుతీరివుంది. దత్తాత్రేయుడు జన్మించి న స్థలమని అని విశ్వసిస్తారు. ఈ పవిత్ర స్థలంలో మూడు కొండలు ఉన్నాయి. అత్రి మహర్షి, అతని భార్య అనసూ యాదేవి విగ్రహాలు ఒక కొండపై ప్రతిష్టించబడ్డాయి. దత్తా త్రేయ దేవాలయం మరొక కొండపై ఉంది. రేణుకాదేవి మూడవ కొండపై కొలువుతీరి ఉంది. రేణుకాదేవి, ఏకవీరు డు ఒకటేనని ఇతర రాష్ట్రాల భక్తులు భావిస్తారు. కానీ ఏకవీర ఆలయం మాహుర్‌ నుండి 15 కి.మీ దూరంలో ఉంది, దీని తల భాగం వరకు మాత్రమే దాదాపుగా పైకప్పును తాకేలా పెద్ద ఏకవీర విగ్రహం ఉంది. స్థానిక ప్రజలు అమ్మవారిని ఏ కవీరునిగా పూజిస్తారు. బ్రహ్మ, విష్ణు, మహేశ్వరులు అన సూయను మించిన పవిత్రమైన భార్య లేదని తెలుసుకున్నా రు. వారు అత్రి మహర్షి ఆశ్రమానికి చేరుకుని అనసూయను ఆహారం పెట్టమని అడిగారు. అనసూయ వారికి ఆహారం ఇవ్వబోగా, తమకు నగ్నంగా వడ్డించాలని కోరతారు. దాం తో అనసూయాదేవి తన ప్రాతివత్య మహిమతో వారిని మూడు తలల పిల్లవాడిగా మార్చి చంటిబిడ్డకు స్తన్యమిస్తుం ది. ఆ పిల్లవాడు దత్తాత్రేయుడుగా పేరు తెచ్చుకున్నా డు.
మహూరులో మూడు పర్వతాలు ఉన్నాయి. పరశురా ముని తల్లి రేణుకా మాత ఆలయం మొదటి పర్వతం. మిగి లిన రెండు పర్వతాలు దత్త, అత్రి అనసూయ పేరుతో ప్రసిద్ధి చెందాయి. శక్తిపీఠ్‌ రేణుకామాత ఆలయం మహారాష్ట్రలో ని మహూర్‌లో ఉంది. ప్రతి సంవత్సరం విజయ దశమికి ఇక్కడ పెద్ద జాతర నిర్వహిస్తారు. మధ్యప్రదేశ్‌ రాష్ట్రంలోని మహశ్వర్‌ ప్రాంతమైన మహస్మత్కు సహస్త్రజున్‌ అనే రాజు ఉన్నాడని మరొక పురాణం ఉంది. స#హస్ర పదానికి వాస్తవంగా వెయ్యి అని అర్థం. చాలామందికి ఇది చెడుపై చక్రవర్తి అర్జునుడి ఆధిపత్యాన్ని సూచిస్తుంది. అతను జమ దగ్ని, రేణుకాదేవిల నివాసానికి వచ్చి ఆశ్రమంలోని ఆవును ఇవ్వమని అడిగాడు. ఆవును ఉద్దేశపూర్వకంగా ఇవ్వాలి కానీ అతిథి బలవంతం చేస్తే ఇవ్వకూడదని రేణుకాదేవి చెప్పింది. సహస్త్రజునుడు ఆవును బలవంతంగా తీసుకెళ్లి రేణుకను గాయపరిచాడు. గాయాలతో ఆమె తుదిశ్వాస విడిచింది. సహస్త్రజునుడి దాడిని తెలుసుకుని, జమదగ్ని, రేణుకల కుమారుడు పరశు రాముడు యోధుడిగా మారి క్షత్రియులను చంపాడు. ఇతర ఋషులు పరశురాముడిని శాంతింపజేసి, దత్తాత్రేయ మార్గదర్శకత్వంలో మాహుర్‌ పర్వత శిఖరంపై రేణుక అంత్యక్రియలు నిర్వహించమని అభ్యర్థించారు. దత్తాత్రేయుడు విశ్వామిత్రునికి రేణుకామా త మొదటి పర్వతం మీద దర్శనమిస్తుందని వరం ఇచ్చా డు. ఆవిధంగా రేణుకా దేవాలయం ప్రాధాన్యత సంతరిం చుకుంది. రేణుక అంత్యక్రియలు జరిపిన పవిత్ర స్థలం ”మాతతీర్ధ్‌” లేదా ”అంత్యేష్టి స్థాన్‌”. ఈ ఆలయంలోని విగ్రహం శక్తి పీఠాల్లో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది. పురాణాల ప్రకారం ఈ ఆలయం శక్తి స్థల్‌ అని ప్రసిద్ధి చెం దింది. పరశురాముడు తన తల్లి మరియు జమదగ్ని భార్య రేణుక తలను నరికివేసినట్లు మరొక పురాణం ఉంది. జమ దగ్ని పరశురాముడికి వరం ఇచ్చి రేణుకా మాతకు పునర్జ న్మ ఇచ్చాడు. సతీదేవి కుడిచేయి ఇక్కడ మ#హూర్లో పడి రేణు కాదేవి శక్తి పీఠంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇక్కడ శక్తితో పాటు కాలభైరవుడు కూడా ఉన్నాడు.
అష్టాదశ శక్తి పీఠాల కథ
శక్తిని ప్రసన్నం చేసుకోవడానికి బ్రహ్మ- విశ్వ సృష్టిలో శక్తిని అభ్యర్థించడానికి శివుడు యాగం చేసారు. శివుని నుం డి వేరు చేయబడిన శక్తి సతీ రూపంలో ఉద్భవించింది. విశ్వ సృష్టిలో బ్రహ్మకు సహాయం చేసింది. సతీదేవిని తిరిగి శివు నికి ఇవ్వాలని బ్రహ్మ కోరాడు. సతిని తన కుమార్తెగా పొం దాలనే ఉద్దేశ్యంతో బ్రహ్మ కుమారుడు దక్షుడు యజ్ఞం చేశా డు. సతి దక్షునికి జన్మించింది. తగిన సమయంలో ఆమె శివుడిని వివాహం చేసుకోవాలనుకుంది. ఆ సమయంలో బ్రహ్మ చెడు ఉద్దేశ్యంతో పృధ్వీని చూశాడు. శివుడు తన త్రిశూలంతో బ్రహ్మ ఐదవ తలను కత్తిరించాడు. దక్షుడు కోపించి శివునితో సతీ వివాహాన్ని విరమించుకున్నాడు. అయితే సతీదేవి శివునికి ఆకర్షితుడై అతనిని వివాహం చేసు కుంది. ఆ కారణంగా దక్షుడికి శివుడి మీద ద్వేషం వచ్చింది.
దక్షుడు నిరీశ్వర యాగం చేయాలని సంకల్పించాడు. యాగం ప్రారంభ ఏర్పాట్లన్నీ పూర్తయ్యాయి. కైలాసంలో వున్న అల్లుడు పరమశివుడు కూతురు సతీదేవిని మినహా యించి అందరు దేవతలను ఆహ్వానించాడు. యాగం ప్రారంభం అయింది.
సతీదేవి తండ్రి తనను ఆహ్వానించనందుకు చాలా చిం తించింది. అయినా మనసు అంగీకరించక యాగానికి వెళ తానని భర్తను కోరింది. ఆహ్వానం లేనప్పుడు యాగంలో పాల్గొనవద్దని శివుడు సతీదేవిని హెచ్చరించాడు. అయినా కూడా సతీదేవి మనసు అంగీకరించదు. సతీదేవి నంది, ఇతర అనుచరులతో కలిసి యాగానికి వెళ్ళింది.
పిలవని పేరంటానికి వచ్చినందుకు కూతురు అని కూ డా చూడకుండా దక్షుడు సతీదేవిని, ఆమె భర్తను అవ మానిస్తాడు. ఆ అవమానాన్ని తట్టుకోలేని సతీదేవి యో గాను ప్రారంభించింది, ఇది యోగులకు సాధ్యం కాని ఐదు అంశాలను వాటి మూలం నుండి తరలించింది. ఆమె శరీర సమాధి స్థితి నుండి మంటలు చెలరేగాయి. ఆ అగ్నిజ్వాలల్లో ఆమె స్వయంగా కాలిపోయింది.
సతీదేవి మరణానికి, అవమానానికి కోపోద్రిక్తు డైన శివుడు కోపించి రుద్రుడై తాండవ నృత్యం చేశాడు. శివుడు తాండవంలో తలపై నుండి కొన్ని వెం ట్రుకలను కత్తిరించి భూమిపై విసిరాడు. అవన్నీ కాలిపోయాయి. అప్పుడు వీరభద్రుడు వేయి చేతులతో, నల్లని శరీరంతో జన్మించాడు. వీరభద్రు డు కోపంతో అగ్నిగోళాల్లా మండుతున్న మూడు కళ్ళు, మెడలో పుర్రెలతో పాటు చేతుల్లో త్రిశూలం, ఇతర ఆయుధాలతో కలిగి వుండి చాలా భయంక రంగా ఉన్నాడు. సవినయంగా శివునికి నమస్క రించాడు వీరభద్రుడు. తన పుట్టుక కర్తవ్యాన్ని తెలియజేయమని కోరాడు.
శివుడు యాగాన్ని నాశనం చేయమని వీర భద్రుడిని ఆదేశించాడు. మెడలో పుర్రెలతో ఉన్న వీరభద్రుడు యాగాన్ని నాశనం చేశాడు. శ్రీ మహావిష్ణువు తన సుదర్శన చక్రాన్ని ఉప యోగించి వీరభద్రుడిని వ్యతిరేకించ ప్రయ త్నించాడు. కానీ వీరభద్రుడు చక్రాన్ని మింగి వేశాడు. దక్షుడిపై ప్రతీకారం తీర్చుకున్నాడు. వీరభద్రుడు దక్షుడిని చంపి కైలాసానికి తిరిగి వచ్చాడు. దక్షుని శరీరానికి మగ మేక తలను అతికించిన తర్వాత దక్షుడికి పునర్జన్మ లభిం చింది. శివుడు సతీదేవితో విడిపోయిన దు: ఖాన్ని భరించలేక విశ్వాన్ని రక్షించే బాధ్యత ను విడిచిపెట్టాడు. దేవతలు విష్ణువును స్తుతించారు. దేవతల అభ్యర్థన మేరకు, విష్ణువు సుదర్శన చక్రాన్ని ఉపయోగించి, సతీ మరణ చింత నుండి శివుడిని విడి పించడానికి శవాన్ని ముక్కలుగా నరికి వేస్తాడు. సతీదేవి శరీర భాగాలు భారత ఉపఖండంలోని అనేక ప్రదేశాలలో, శ్రీలంకలోని ట్రింకోమలిలో గ్రోయిన్లో పడిపోయాయి. సతీదేవి శరీర భాగా లు పడి ఏర్పడిన పవిత్ర స్థలాలను శక్తి పీఠం అంటారు. అలా ఈ భూమండ లంపై మొత్తం 108 శక్తిపీఠాలు ఉన్నా యి. వీటిలో 18 శక్తిపీఠాలు అష్టాదశ శక్తిపీఠాలుగా అందరికీ సుపరిచిత మే. ఈ శక్తిపీఠాల్లో దాక్షాయణీదేవి తన భర్త భైరవ(శివుడు) తో పాటు కొలువైవుండి శివుని స్వరూపంగా పూజలందుకుంటోంది.